Terwijl het vakantieseizoen voor de deur staat en we verlangen naar de ontspanning en vreugde van die tijd, blijven de oorlogen maar voortduren. De oorlog tussen Oekraïne en Rusland en die tussen Israël en Gaza kennen geen pauzes. Soms worden ze aangekondigd maar telkens blijkt dat de vijandigheden toch gewoon zijn doorgegaan.
Wanneer stoppen deze vreselijke oorlogen? De ellende is niet te peilen, zo diep. Het is een verzuchting die maar in mijn hart blijft opkomen. Er lijkt geen spoortje hoop op vrede aanwezig te zijn in deze verschrikkelijke conflicten.
Een lied dat dat uitdrukt en heel bekend is, is gezang 1010. Het is een lied dat ook in het oude liedboek stond als gezang 285. De eerste regels zijn overbekend
Geef vrede, Heer, geef vrede.\ De wereld wil slechts strijd\ Al wordt het recht beleden \ De sterkste wint het pleit\ het onrecht heerst op aarde \ De leugen triomfeert \ ontluistert elke waarde \ O redt ons sterke Heer
Opvallend hoe hier geweld, onrecht en leugenachtigheid nauw met elkaar verbonden zijn. Het lijkt te gaan over oorlogen, want oorlog en onrecht hangen nauw met elkaar samen. En het eerste slachtoffer in de oorlog is de waarheid. Wat dat betreft is nepnieuws niet iets van de laatste jaren.
Maar het woord oorlog valt niet in het lied, wel het woord strijd. En daarmee gaat het over meer dan directe vormen van oorlog. Maatschappelijke strijd bestaat in veel meer varianten. Eigenlijk vindt er ook in bijvoorbeeld ons land heel veel strijd plaats. Kijk maar naar de politiek. Dat is eigenlijk ook een strijdtoneel waar men probeert groepen te neutraliseren en aan het eigenbelang tegengestelde belangen het onderspit te laten delven. Maar ook op andere terreinen is er strijd. De economie, op kantoren (afdelingen tegen afdelingen). Er is heel veel onderlinge strijd door de hele maatschappij heen.
Dat drukt de zin: "de wereld wil slechts strijd" heel scherp uit. Iedereen wil dat zijn of haar eigenbelang het beste gediend wordt en wie dat voor elkaar krijgt is de sterkste. Oorlog is eigenlijk de meest extreme vorm van dit maatschappelijke geweld dat overal aanwezig is.
Al die strijd veroorzaakt angst. Dat is de keerzijde ervan en dat wordt genoemd in het tweede couplet. Die strijd maakt ook de toekomst moeilijk. Het bedreigt de aarde. Angst veroorzaakt meer strijd en zo komen we in neerwaartse spiralen terecht.
Het enige dat daar tegen helpt is geloof. En daarom eindigen de eerste twee verzen met een bede. De eerste is gericht aan de Heer en die Heer blijkt in het tweede vers Jezus te zijn. Het derde vers beschrijft wat Jezus is en heeft gedaan. Jezus is zelf de vrede en is ten onder gegaan in de strijd. En overwon daarmee de krachten die deze strijd voeden. Zijn opstanding verlost ons van de angst en pijn en maakt dat we voortaan blij kunnen zijn. En dan eindigt het vers niet met een bede maar met onze nieuwe roeping: vredestichters zijn.
Ook dat gaat niet zonder strijd. Het vraagt om bekering. De bede "bekeer ons felle hart" in het laatste vers wijst erop dat wij ook van de aandrift om tegen de anderen te strijden verlost moeten worden. Die hele maatschappelijke strijd heeft de basis in ons eigen hart.
Alleen Jezus kan ons daarvan bekeren door zijn liefde aan ons te geven. Dat is de basis om met woord en daad vredestichters te kunnen zijn. En dan eindigt het lied met het visioen dat de laatste overwinnaar van al die strijd Jezus' vrede zal zijn.
Het is een prachtig lied. Als ik het op mij in laat werken, dan is het veel diepzinniger dan ik had gedacht. Het is geschreven door Jan Nooter (1922 – 1997) en hij was doopsgezind predikant. Dit lied staat heel bewust in de doopsgezinde traditie die gekenmerkt wordt door veel aandacht voor geweldloosheid. Die aandacht begon met Menno Simons die 500 jaar geleden pastoor werd in Pingjum. Op 14 juli staan we daarbij stil in Menno's Fermanje in Pingjum waar we als HAAK-gemeenten samen met de Doopsgezinde gemeente De Lytse streek samen een dienst hebben.
Daarover meer verderop in dit kerkblad.
Marco Roepers
Reactie plaatsen
Reacties