KIPPENVELERVARING BIJ ACHLUMER VREDESAMBASSADE
Artikel LC, 30 september 2013
Achlum? O ja, de Conventie van Achlum, het jubileumfeest ruim twee jaar geleden van verzekeraar Achmea met Bill Clinton als spreker. Zes jongeren van een catechisatiegroep van protestants Achlum-Hitzum zetten het dorpje in de buurt van Harlingen opnieuw op de kaart als Ambassade van Vrede, gekoppeld aan een langdurig project van IKV/Pax Christi. Stoelen, veel stoelen moeten erbij in de caféruimte van dorpshuis De Singel deze zaterdagavond. Plaats: Achlum, dorpshuis De Singel. Gebeurtenis: opening Ambassade van Vrede in Achlum-Hitzum. Medewerking: zes catechisanten vijftien tot en met achttien jaar Antje Sieswerda, Sybren Noordmans,Tsjerk Overal, Hieke Bruinsma, Wiebe Anema en Rocco Zwart; eigen predikant Margerithe Veen. Belangstelling: ongeveer tachtig bezoekers.
Een enorm schoolbord wordt tegen een wand bij de uitgang gezet. Een krijtje piept: Vrede is… Zoals in elk klein dorp stroomt de warme ruimte pas vlak voor het aanvangstijdstip vol. ,,Dûmny, wy moatte eefkes sjonge. Antsje is hjoed achttjin wurden’’, roept iemand uit de zaal als predikant Margerithe Veen de microfoon pakt om tot stilte te manen. De dominee zet de jarige catechisant, een van de zes organisatoren van de avond, staand op een stoel. Sybren Noordmans doet een welkomstwoordje in het Fries. Dan lezen de zes beurtelings, in keurig Nederlands, dat zij dit weekeinde van start gaan als een van de 43 Nederlandse vredesambassades. Hun minister van Vrede is cabaretier/ tv-presentator Jörgen Raymann. Zij zamelen in een glazen pot geld in voor een verzoeningsproject in verscheurd Syrië. Achlumer en defensiewerker Jan Miedema zou deze avond zijn verhalen over vredehandhaving houden, maar moest onverwacht met de Koninklijke Marine naar de Oostzee. Dominee Veen spreekt zijn tekst uit aan de hand van teksten en afbeeldingen op een beamerscherm. Dat we van de Koude Oorlog - niet echt bekend bij de catechisanten en de nog jongere kinderen van de jeugdclub – tussen Oost en West aan weerszijden van de Berlijnse Muur nu beland zijn in ,,een complexe situatie met diffuse dreiging’’ van terrorisme. Een filmpje van het schip waarop Miedema werkt, maakt indruk. Met Hare Majesteits Evertsen joeg hij bij Somalië op piraten. Dan is het woord aan de zaal met confronterende stellingen. Gaan geloof en militair zijn samen? Een kleine minderheid vindt van niet. ,,Vrede meitsje is in taak yn it leauwen’’, vindt iemand voor wie het wel kan. Zo’n beetje half om half is de stemming over ‘Oorlog is het gevolg van geloof’. ,,Meast giet it dochs om dat minsken wat ha wolle wat in oar hat’’, luidt een reactie. De jongeren hebben muziek uitgezocht, die gedraaid zal worden terwijl de aanwezigen kunnen praten over een vraag: ‘Wat is vrede voor mij?’. Kobus wordt geroepen om de bar open te doen. Binnen de kortste keren is het heel gezellig. De liedjes worden compleet overstemd. De gesprekken gaan over alles behalve de vraag. Maar het is
best vredig…
Twee gasten komen na de pauze aan het woord. De zussen Mia en Ellen de Jong. Hun broer bezocht onlangs Achlum als oud-evacué uit de Tweede Wereldoorlog en raakte in gesprek met de dominee. Hij wilde graag bij de opening van de vredesambassade zijn. Zijn zussen uit het Groningse Ezinge namen vanwege ziekte de honneurs waar. Mia krijgt de zaal muisstil met haar verhaal over de overtocht van Amsterdam naar Harlingen met hun moeder en zeven kinderen. ,,In het ruim van een Rijnaak met driehonderd kinderen zonder eten of drinken en toiletten en bijna allemaal zonder ouders voeren we ’s nachts het IJsselmeer over. ,,Och heden, ja’’, reageren aanwezigen op de namen van hen die opvang boden. ,,Achlum was veiligheid, vrede en overleven voor ons. Bedankt daarvoor.’’ Een traumatisch half jaar was het desondanks ook, verdeeld over diverse gezinnen. Zus Ellen herinnert zich hoe na iedere kerkdienst het Fries volkslied klonk. ,,Willen jullie dat nog één keer zingen?’’ Staand wordt aan het verzoek voldaan. Een kippenvelervaring, de caféhond blaft van het ‘klink dan en daverje’. De oudevacués houden elkaar ontroerd vast. ,,Ik heb nog nooit met zoveel trots ons volkslied gezongen’’, zegt een dorpeling in de volgende pauze tegen de gasten. De avond wordt door de jeugd afgesloten met de quiz ‘Vrede delen’. Zondagmorgen zal er nog een vredesdienst in de kerk zijn. Op de kerken van Achlum en Hitzum wapperde al een week lang de vredesvlag. Een moeder en een dochter schrijven als eersten op het schoolbord met ‘Vrede is…’: respectievelijk ‘liefde’ en ‘delen’.
WIEBE VAN DER HOUT